Niet Alleen Voor Grote Spelers

Denk je dat btw-fraude iets is voor de grote jongens? Laat deze zaak dan je wake-upcall zijn. Het Europees Hof van Justitie (EHvJ) heeft de boodschap pijnlijk helder gemaakt: zelfs micro- en kleine ondernemingen kunnen als nevenschade eindigen op het slagveld van btw-fraude. De recente uitspraak in de FAU/VERAMI-zaak dwingt iedere Nederlandse ondernemer om zich af te vragen: hoe ver reikt mijn verantwoordelijkheid voor wat er stroomopwaarts in mijn keten gebeurt?

De Zaak in Gewone Taal

• Wat gebeurde er? 
  Een Tsjechisch bedrijf, FAU, kocht brandstof van een ander Tsjechisch bedrijf, VERAMI. Later werd btw-fraude ontdekt ergens in de toeleveringsketen.
• De gevolgen: 
  Beide bedrijven werden failliet verklaard. De belastingdienst weigerde FAU het recht om de btw op de brandstof af te trekken én eiste dat FAU de btw betaalde die VERAMI – de leverancier – niet had afgedragen.
• Waarom is dit belangrijk? 
  Omdat de fiscus FAU dubbel raakte: geen recht op btw-aftrek én aansprakelijk gesteld voor de niet-betaalde btw van de failliete leverancier.

De Juridische Kern: Twee Hamers, Eén Spijker

Het EHvJ oordeelde:

“Het is juridisch toelaatbaar dat de belastingdienst én het recht op aftrek van voorbelasting weigert én je hoofdelijk aansprakelijk stelt voor de onbetaalde btw van je leverancier , als je wist of had moeten weten van btw-fraude in de keten.”

Vertaling: Als je niet alert bent en er vindt ergens in je keten fraude plaats, kun je btw dubbel betalen: eerst via de geweigerde aftrek, daarna als aansprakelijke voor de btw-schuld van je leverancier.

Wat Betekent Dit Voor Jou Als Nederlandse Ondernemer?

1. “Ik wist het niet” is geen verweer meer

Het standpunt van het hof is genadeloos pragmatisch:

• Als je had moeten weten dat er sprake was van btw-fraude, zelfs zonder actieve betrokkenheid, ben jij aansprakelijk.
• De lat ligt niet bij criminele intentie, maar bij het negeren van waarschuwingssignalen.

2. Je risicobeheer moet verder gaan dan je eigen boekhouding

•  De tijd van “vertrouwen is goed, controle is beter” is voorbij.
• Je moet je leveranciers doorlichten – niet alleen op kwaliteit, maar ook op fiscale betrouwbaarheid.
•  Betalingen naar buitenlandse of afwijkende rekeningen, rare prijsstellingen of gebrekkige due diligence kunnen allemaal als “had moeten weten” worden geïnterpreteerd.

3. Dubbel risico: serieuze financiële dreiging

• Je kunt het recht op aftrek van btw verliezen (wat je marge direct aantast), en
•  Je kunt verplicht worden om de btw-schuld van je leverancier uit eigen zak te betalen.

4. Faillissement is geen schild

• Als je leverancier failliet gaat, komt de fiscus alsnog bij jou aankloppen.
•  Verwacht niet dat je deze bedragen via juridische weg kunt terughalen, het systeem is zo ingericht dat de claim van de staat vóór jouw vordering komt.

Praktische Stappen: Wat Moeten Micro- en Kleine Ondernemers Doen?

A. Versterk je leverancierschecks

• Ken je leveranciers. Verzamel registratiegegevens, controleer btw-nummers, check betaalrekeningen en let op afwijkingen.
• Documenteer je zorgvuldigheid. In geval van een rechtszaak is alleen bewijs van echte checks en gepaste zorg een reddingsboei.

B. Train je team

•  Iedereen die betrokken is bij inkoop of betalingen moet herkennen hoe btw-fraude eruitziet in de praktijk.
• Stel protocollen op: vreemde betaalverzoeken, buitenlandse rekeningen en onverwachte prijsafwijkingen moeten worden gemeld.

C. Werk je contracten en betaalstromen bij

•  Zorg dat je contracten de mogelijkheid bieden om betalingen op te schorten bij twijfel over compliance.
•  Vermijd betalingen naar rekeningen die niet op naam van de leverancier staan.

D. Vertrouw niet alleen op je belastingadviseur

• Deze uitspraak legt de bewijslast bij jou.
•  Adviseurs kunnen helpen, maar alleen stevige interne procedures beschermen je tegen hoofdelijke aansprakelijkheid.

Systemische Gevolgen: Een Waarschuwing Voor de Nederlandse Markt

Waarom is dit extra relevant voor Nederland?

•  Het Nederlandse systeem is robuust, maar veel ketens lopen internationaal, waar signalen moeilijker te herkennen zijn.
• Micro- en kleine bedrijven hebben meestal minder middelen voor diepgaand leveranciersonderzoek, maar het Hof maakt geen uitzondering voor schaal.

Verwacht Meer Controles

• De boodschap van de belastingdienst is duidelijk:
  • Onwetendheid is geen excuus.
  •  Als je voordeel haalt uit een transactie, wordt van je verwacht dat je poortwachter bent van het belastingstelsel.

Het Tijdperk van Passieve Compliance is Voorbij

Dit is niet het moment om te hopen dat je buiten schot blijft. De uitspraak van het EHvJ is onverbiddelijk:

• Jij bent niet alleen verantwoordelijk voor je eigen naleving, maar ook voor de integriteit van je toeleveringsketen.
•  Voor Nederlandse ondernemers is de les keihard: waakzaamheid is een nieuwe ondernemersvaardigheid.

Koop je in bij leveranciers, zeker over de grens of in risicosectoren, upgrade dan vandaag nog je due diligence. De prijs van niets doen is niet langer alleen concurrentieachterstand; het is dubbele belasting, faillissement, of erger.